Het kunstenaarsdorp Bergen
Bergen heeft door het prachtige natuurlandschap en het bijzondere licht altijd aantrekkingskracht gehad op kunstenaars. Begin vorige eeuw kwamen de eerste kunstenaars naar Bergen, die zich vestigden in atelierwoningen. Omstreeks 1915 ontstond rond de Franse schilder Henri Le Fauconnier zelfs een eigen, herkenbare schilderstijl: de Bergense School. Avant-garde kunstenaars schilderden portretten, landschappen en stillevens in hoekige, krachtige vormen en stemmige, contrastrijke kleuren. Het is het Hollandse expressionisme van Leo Gestel, Dirk Filarski, Arnout Colnot, Matthieu Wiegman en Charley Toorop. Mecenassen als August Maschmeyer en later Piet en Marie Boendermaker die de kunstenaars financieel ondersteunden, waren van groot belang voor de Bergense School,
In talrijke ontmoetingen inspireerden de Bergense kunstenaars elkaar. De atelierwoning ‘De Vlerken’ van grande dame Charley Toorop werd dé plek waar kunstenaars van binnen en buiten Bergen elkaar ontmoetten. Piet Mondriaan, Gerrit Rietveld, John Raedecker, Roland Holst en Pyke Koch troffen elkaar hier. De fotograaf Eva Besnyö legde deze bijzondere ontmoetingen vast. In de periode na 1940 werd het kunstenaarsklimaat in Bergen vooral gedomineerd door de COBRA-beweging. De dichter-kunstenaar Lucebert vervulde hierin een belangrijke rol.
Collectie museum Kranenburgh
Museum Kranenburgh werd opgericht in 1993, destijds gehuisvest in villa Kranenburgh. Het fundament van de collectie van Museum Kranenburgh wordt gevormd door De Bergense School. In de collectie, die 3.500 kunstwerken uit de periode 1900 – heden omvat, bevinden zich een aantal topwerken uit deze periode, van ondere anderen Leo Gestel, Dirk Filarski, Jan Sluijters, Gustave de Smet, Charley Toorop, Else Berg en John Raedecker. Het museum herbergt tevens een bijzondere collectie foto’s van Eva Besnyö die een schitterend beeld geven van de hechte kunstenaarskring in Bergen. Topstukken uit latere periodes zijn van kunstenaars Lucebert, Edgar Fernhout en Emo Verkerk en - recenter - Awoiska van der Molen.
Het Museum dankt zijn collectie veelal aan particuliere schenkingen en heeft naast deze werken in eigen bezit, ook werken van andere musea en particulieren in bruikleen.
Collecties Gemeente Bergen en Noord-Hollands Kunstcentrum
Museum Kranenburgh beheert bovendien de collecties van de gemeente Bergen (2.500 kunstwerken) en het Noord-Hollands Kunstcentrum. Een aantal werken uit de collectie gemeente Bergen is afkomstig uit de Boendermakercollectie. Na de oorlog heeft de gemeente actief de BKR-regeling uitgevoerd. Het NHKC werd in de jaren 50 van de vorige eeuw opgericht met als doel de kunst in Bergen in het algemeen te bevorderen. Op aanraden van kunstenaars werd gestart met het verzamelen van Bergense kunst.
